5. Sınıflar 2. Dönem 1. Sınava Yönelik Ders Notları 2024

 SINAV İÇİN ALTA SENARYOLAR EKLENDİ.  ALGORİTMA KONUSUNA YENİ ALGORİTMA ÖRNEKLERİ EKLENDİ ÇALIŞMANIZDA FAYDA VAR.



ALGORİTMA VE AKIŞ ŞEMALARI

Problem Nedir?
Günlük hayatta karşılaşılan sorunlar, çözülmesi gereken durumlar ve aşılması gereken engellere problem adı verilir.
  Problemleri çözmek için bilgi, deneyim, mantık veya dikkat gereklidir.

Problemi Anlama:

Bir problemi doğru bir şekilde çözebilmek için şu soruları sormalıyız.

·         Bu problem ile ilgili elimizdeki temel bilgiler nelerdir?

·         Çözüme ulaşabilmek için bu temel bilgilerin dışında ihtiyaç duyduklarımız varsa nelerdir?

·         Problemde kimler, nasıl etkilenmektedir?

·         Problemin şeması oluşturulabilir mi? Anlaşılırlığı arttırmak için problemi görselleştirebilir miyiz?

·         Problem nasıl ortaya çıkmış?  Daha önce çözüm ürettiğimiz benzer problemler oldu mu?

Plan Yapma: Her problemin çözümü için farklı çözüm yolları vardır. Bunun için doğru çözüm planını tercih ederek uygulamak gerekmektedir. Bir problem için aşağıdaki çözüm planları uygulanabilir:

·         Deneme yanılma yoluyla çözümü test etme, olası adımları ve tahmini sonuçları bulma

·         Problemi daha basit parçalara ayırarak ilerleme

·         Sondan başa doğru ilerleyerek farklı bir bakış açısıyla çözüme ulaşmaya çalışmak

·         Olası çözümleri içeren bir görsel harita ya da zihin haritası çıkarmak.

·         Beyin fırtınası yapmak

Planı Uygulama: Belirlenen planın uygulanıp, çözümü sağlayıp sağlamadığı gözlemlenir. Burada plan işe yaramasa bile yeniden çözüm üretimi için bize yol gösterir.

Çözümü Değerlendirme: Çözümün problemi tamamen çözüp çözmediğine bakılır. Ayrıca bu çözümün başka problemlerde de işe yarayıp yaramadığı incelenir

Problem Çözme Stratejileri

1.         Problem ifadesini dikkatlice okumak

2.         Önemli yerlerin altını çizmek

3.         Gerekirse problemin resmini veya tablosunu çizmek

4.         Örüntüleri bulmak

5.         Problemi daha basit parçalara bölüp çözmek

6.         Gerekirse tersten gitmek

7.         Çözüm için deneme yapmak

8.         Çözümü değerlendirmek

Problem Çözümünde Balık Kılçığı Yöntemi 

Problemleri çözerken balık kılçığını ya da balık kılçığı diyagramını problemlerin ana ve alt nedenlerini belirleme sürecinde kullanabiliriz. Bu yöntem ile problemin oluşmasını sağlayan sorunlar görselleştirilir.


Operatör Nedir?

Operatör kavramı bir aracı, nesneyi ya da sayıyı işletmek/çalıştırmak anlamında kullanılmaktadır.

Matematiksel operatör: Matematiksel işlemlerin uygulanması ve çeşitli görevleri yerine getiren sembollerdir.

Mantıksal Operatör: Birden fazla bilginin karşılaştırması, kıyaslama, büyüklük, küçüklük  gibi durumlarını belirleyen veya ifade eden araçlardır.

Matematiksel

Operatörler

+  Toplama

-   Çıkarma

*   Çarpma

/   Bölme

=   Eşittir

Mantıksal Operatörler

<     Küçüktür

>     Büyüktür

>=  Büyük Eşit

<=  Küçük Eşit

<>  Farklı      

Ve

Veya

Değil

Algoritmalar

Bir problemin çözümünde izlenecek yol ve problemin çözümünün adımlar halinde yazılmasına algoritma denir.  
Problem çözmek ve bir işe başlamanın ilk adımı algoritma oluşturmaktır. Algoritma basamaklarının ilk adımı "Başla", son adımı "Durdur/ Bitir" dir. Her adımda yapılacak işlem açıkça belirtilir. 

Örneğin; Evde Ayran yapmanın Arabayı çalıştırıp yola çıkalım

 Algoritması

Adım 1: Başla

Adım 2: Yoğurdu kaba koy.

Adım 3: Su ekle.

Adım 4: Tuz Koy.

Adım 5: Çırp

Adım 6: Bardağa doldur.

Adım 7: Bitir.


Örneğin; Araba sürmenin algoritmasını yazalım

Adım 1: Başla

Adım 2: Sürücü koltuğuna geç.

Adım 3: Emniyet kemerini tak.

Adım 4: Aynaları kontrol et.

Adım 5: Anahtarı tak.

Adım 6: Kontağı çevir.

Adım 7: El frenini indir.

Adım 8: Vitese geç.

Adım 9: Gaza bas.

Adım 10: Bitir.

Örneğin: Bakkaldan ekmek almanın algoritmasını yazalım


Adım 1. Başla
Adım 2. Evden çık
Adım 3. Asansöre bin
Adım 4. Aşağı in
Adım 5. Bakkala git
Adım 6. Ekmek al
Adım 7. Ücretini öde
Adım 8. Eve dön
Adım 9. Bitir

Akış Şeması ( Akış Diyagramı)

Problem çözümünde bir sürecin adımlarını görseller, şekiller ve sembollerle gösterilmesine akış şeması denir.     Algoritma adımlarının şekillerle ve oklarla ortaya koyulmasıdır. Bu işlem geometrik şekillerle ifade edilir ve her şekil yapılacak olan işlemi gösterir. 


 Örneğin Ayran yapmanın Akış Şeması



Yazılım Nedir? 

Elektronik cihazlarda çeşitli görevleri gerçekleştirmek amacıyla hazırlanmış programlara yazılım adı verilir. Her yazılım bir problemi çözmek amacıyla geliştirilmiştir. 

Bu sayede yazılımlar elektronik cihazlara yeni özellikler ve görevler kazandırır. Örneğin whatsapp, facebook, instagram, twitter uygulamaları, chrome, opera, firefox internet tarayıcıları bilgisayar ve telefon oyunları gibi.

Yazılımlar; Bilgisayar , notebook, laptop, cep telefonu, akıllı ev aletleri (Ev süpüren robot, akıllı fırın), Uçaklardaki otomatik pilotlar, yeni nesil elektronik arabalar vb. cihazlara yüklenir.

ALGORİTMA VE AKIŞ ŞEMASI ÖRNEKLERİ


Örnek 1:  Ekrana Alt Alta, 
GEBZE 
YILDIRIM 
BEYAZIT 
ORTAOKULU kelimelerini yazdıralım.

Algoritması
Adım 1    Başlat
Adım 2    Ekrana " GEBZE " yazdır.
Adım 3    Ekrana " YILDIRIM " yazdır.
Adım 4    Ekrana " BEYAZIT" yazdır.
Adım 4    Ekrana " ORTAOKULU" yazdır.
Adım 5    Durdur

Akış Şeması


Örnek 1: Klavyeden girilen iki sayıyı toplayıp ekrana yazdıran programın algoritmasını ve akış şemasını çizeceğiz.

Etkinliğin Algoritması

Adım 1 Başlat
Adım 2 Birinci Sayıyı Giriniz
Adım 3 İkinci Sayıyı Giriniz
Adım 4 Girilen sayıları topla
Adım 5 Sayıların toplamını göster
Adım 6 Durdur.
NOT: Sınavda algoritma adımlarını yazarken, algoritma adımlarında değişkenleri yazmanıza (belirtmenize) gerek yoktur.

Etkinliğin Akış Şeması



Örnek 2: Üç öğrencinin yaş ortalamasını bulan programın algoritması

Adım 1. Başla
Adım 2. Birinci öğrencinin yaşını gir
Adım 3. İkinci öğrencinin yaşını gir
Adım 4. Üçüncü öğrencinin yaşını gir
Adım 5. Girilen yaşları toplayarak üçe böl
Adım 6. Sonucu ekranda göster.
Adım 7. Durdur.
NOT: Sınavda algoritma adımlarını yazarken, algoritma adımlarında değişkenleri yazmanıza (belirtmenize) gerek yoktur.


Sabitler ve Değişkenler

Sabit: İlk biçimiyle kalan, değişmeyen ifade ya da nesnelerdir. 

Sabit İfadelere Yaşantımızdan Örnekler

İsmimiz

- Soyismimiz
- Ailemiz
- Akrabalarımız
- Suyun 100 derecede kaynaması
- Suyun 0 derecede donması
- Bir günün 24 saat olması
- Bir yılın 365 gün olması
- Çevremizde yapılar, binalar, yollar   sabitlere örnektir.


Değişken: İlk biçimiyle kalmayıp yeni değerler ya da biçimler alabilen ifade ya da nesnelerdir. 

Değiken İfadelere Yaşantımızdan Örnekler

- Boyumuz
- Kilomuz
- Ayak Numaramız
- Saçlarımızın uzaması
- Hava Sıcaklığı
-  Güneşin gün içinde ki konumu
-  Ayın dünyada ki görüntüsü (Hilal, dolunay, yeniay)
-  Mevsimlerin geçişi


Örneğin; Bilişim Teknolojileri Sınıfındaki Bilgisayarlar, Masalar, akıllı tahta sabittir. Ders işlemek için gelen öğrenciler değişkendir. 
Örneğin: Bir karayolunda ki asfalt, tabelalar, kaldırımlar ve binalar sabittir. Yoldan geçen arabalar, otobüsler, kamyonlar ve yayalar değişkendir.